1 May Əmək və Həmrəylik Günü ilə əlaqədar Avropanın bir çox yerlərində etiraz aksiyaları və müxtəlif bayram tədbirləri keçirilir.
Sitat.info xəbər verir ki, son illər Avropa ölkələri bu cür ictimai hərəkatların artması ilə diqqəti cəlb edir. Bu mənada Avropa Birliyinin (AB) paytaxtı Brüssel uzun müddət bir çox üzv ölkədən minlərlə vətəndaşın aksiyasına ev sahibliyi edib. Kovid-19 epidemiya tədbirləri, tibb işçilərinin ağır iş yükü, iqlim dəyişikliyinə qarşı etirazlar Avropanın hər yerindən on minlərlə insanın Brüssel küçələrinə toplanmasına gətirib çıxartdı.
Bu yaxınlarda Avropadakı etirazlar yaşayış dəyərinin artması fonunda maaşların artırılması tələbi və yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması tələbləri ilə ölkələrin öz paytaxtlarına yönəlib.
Bu səbəbdən Brüssel Belçikada təhsildən tutmuş təhlükəsizliyə qədər bir çox sektorun işçilərinin etirazlarına şahid olur.
Belçikada müəllimlər, polislər, yanğınsöndürənlər, qatar və hava yolları işçiləri maaşları, iş və təqaüd şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün tez-tez tətillərə və etirazlara əl atırdılar.
Fransa
Avropada etirazlar dedikdə ağıla ilk gələn ölkələrdən biri də Fransadır.
Fransada işçiləri təmsil edən 8 əsas həmkarlar ittifaqı təşkilatı var.
Xüsusilə 1789-cu il Fransa İnqilabından sonra etiraz mədəniyyətinin fransızlarda yerləşdiyinə diqqət çəksək, etirazlar nəticəsində son illərdə ölkədə bir çox qanunların dəyişdirildiyini görərik.
Hökumətin 1995-ci ildə dövlət qulluqçularının pensiya sistemini özəl sektorla uyğunlaşdırmaq istəyinə baxmayaraq, fransızların dəfələrlə küçələrə çıxmasından, 2006-cı ildə orta məktəb və universitet tələbələrinin və həmkarlar ittifaqlarının küçələrə çıxmasından sonra bu praktika gecikdirilib. Parlamentin qəbul etdiyi qanun qüvvəyə minməyib.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron vəzifəyə gəldikdən sonra nümayişlər artıb, 2018-ci ildə başlayan “Sarı jiletlilər” hərəkatını misal çəkə bilərik. Pensiya yaşını 64-ə qaldıran pensiya islahatına qarşı etirazlarda 3 milyondan çox fransız iştirak edib.
Almaniya
Almaniyada qeyri-adi dərəcədə yüksək inflyasiya və işçilərin bahalaşma ilə ayaqlaşmaq üçün əmək haqqının artırılması və iş şəraitinin yaxşılaşdırılması tələbləri səbəbindən bu ilin müxtəlif vaxtlarında bir çox sektorda çalışan bir çox işçinin tətilə çıxması diqqət çəkirdi.
Ölkədə bəzi sektorlarda işlərin dayandırılmasından sonra həmkarlar ittifaqları ilə işəgötürənlər arasında razılıq əldə olunsa da, bəzi sahələrdə kollektiv müqavilələrdə razılığa gəlinmədiyi üçün tətillərin davam edəcəyi gözlənilir.
Almaniyanın ən böyük birliklərindən biri olan Birləşmiş Xidmət Sənayesi Birliyi (Verdi) , Almaniya Poçt İdarəsində çalışan üzvlərini 19-20 yanvar və 6-7 fevral tarixlərində xəbərdarlıq etməyə çağırıb. Xəbərdarlıq tətilləri ilə işəgötürənlərə təzyiq göstərən Birlik həmkarlar ittifaqı, kollektiv müqavilə danışıqları nəticəsində martın 11-də 160 min işçinin orta maaşını 11,5 faiz artırmağa nail olub.
2023-cü ilin əvvəlindən ölkədə hava limanlarında müxtəlif filiallarda çalışan işçilər dəfələrlə tətilə çıxıblar.
Yanvarın 25-də Berlin-Brandenburq Hava Limanında yüzlərlə reysin ləğv edilməsinə səbəb olan yerüstü personalın tətili nəticəsində Verdi həmkarlar ittifaqı fevralın 7-də işəgötürənlərlə razılaşaraq işçilərin əmək haqqını 12 faiz artıraraq 19,5 faizə çatdırıb.
Verdi Başçısı Frank Verneke, son aylarda ölkədəki tətillərə işarə edərək, "Məsələn, ictimai sektorunda, poçt şirkətlərində, uşaq bağçalarında, ictimai qurumlarda, enerji şirkətlərində, hava limanlarında, yerli nəqliyyat şirkətlərində və digərlərində çox sayda işçinin iştirakı bizim tələblərimizdə haqlı olduğumuzu göstərir” -deyib. .
"Şirkətlər daha çox pul və daha yaxşı iş şəraiti tələblərini rədd etməməklə böhranın aradan qaldırılmasına da töhfə verməlidirlər. Biz təzyiqi, qismən dərk etmədikləri və ya kollektiv sövdələşməni tamamilə rədd etdikləri genişmiqyaslı tətillərlə artırdıq. Danışıqlar hələ də davam edir və növbəti tətillər gözləmək olar”.
İngiltərə
Son 41 ilin ən yüksək inflyasiyası və son 45 ilin ən yüksək ərzaq inflyasiyası ilə üzləşən İngiltərədə ötən ilin ikinci yarısından etibarən tətillər və artım tələbləri səsləndirilir.
Hökumətin təklif etdiyi maaş dərəcələrinə, şəxsi hüquqlara və iş şəraitinə etiraz edən bir çox sektorlardan olan işçilərin əsas tələbi təklif olunan artım dərəcələrinin inflyasiyadan yuxarı, yəni 10 faizi ötməsidir.
Xüsusilə ilin əvvəlindən bir çox sektorlar kütləvi tətillərə və işlərin dayandırılmasına əl ataraq tələblərini bildirirlər. Fevral və mart aylarında İngiltərənin son illərdə gördüyü ən böyük tətillər həyata keçirilsə də, indi onlar arasında təcili yardım sürücüsü, həkim, tibb bacısı, qatar mexaniki kimi ölkə üçün vacib peşə qrupları var.
Dəmiryolçularının son iki ayda 4 gün işini dayandırması ilə böyük nəqliyyat xaosunun yaşandığı ölkədə mayın 2-də tətilə qərar verən tibb bacıları birliyi Səhiyyə Naziri Steve Barclay tərəfindən məhkəməyə verildi.
Sayı 300 minə çatan tibb bacıları və 70 minə çatan ümumi praktikantların tətilləri səhiyyə xidmətlərinin kəsilməsi ilə bağlı narahatlıqlara səbəb olarkən, sayı cəmi 1000 olaraq ifadə edilən pasport idarəsi işçilərinin tətili çoxlu səyahətlərə əngəl oldu.
Yunanıstan
Yunanıstanda da insanlar, COVID-19 pandemiyası və Ukrayna müharibəsindən sonra yaşhəyaat şəraitinin bahalaşması ilə üzləşdi.
Ərzaq və benzin qiymətlərinin artması bir çox sektorlara dərindən təsir etdi. Yaşayış minimumunun artması demək olar ki, bütün sektorlar tərəfindən görülən tədbirlərdə ifadə olundu.
Ölkədə ən çox fəaliyyət göstərən sektorlardan biri də səhiyyə oldu. Epidemiyadan sonra ortaya çıxan problemlər, sektorda kadr çatışmazlığı, səhiyyə sektoruna daha çox büdcə ayrılması kimi tələblər səhiyyə işçiləri tərəfindən son bir ildə həyata keçirilən onlarla tədbirdə ifadə edildi.
Mart ayında Yunanıstanda nəqliyyat sektorunda bir-birinin ardınca tətillər keçirildi.
Fevralın 28-nə keçən gecə Larisa şəhərindən 26 kilometr aralıda Tempi bölgəsində eyni dəmir yolu xəttində əks istiqamətdə hərəkət edən iki qatarın toqquşması nəticəsində baş vermiş qatar qəzası nəticəsində 57 nəfər həlak olub. Həyat, dəmir yollarında infrastruktur və təhlükəsizlik sistemlərinin olmadığını ortaya qoydu.
Avtobus və trolleybus işçiləri də aprel ayında dəfələrlə aksiyaya çıxıb, bütün nəqliyyat sahələrində təhlükəsizlik tədbirlərinin görülməsini, daşımalarda istifadə olunan nəqliyyat vasitələrinin dəyişdirilməsini tələb ediblər.
Digər tərəfdən, təqaüdçülər aprelin 4-də ölkədə yaşayışın baha olmasına diqqət çəkərək, müavinətlərin artırılmasını tələb edərək etiraz aksiyası keçiriblər.
Mayın 21-də keçiriləcək ümumi seçkilərdən əvvəl hökumət yaşayış dəyərinin artmasına cavab olaraq minimum əmək haqqını 2023-cü il aprelin 1-dən qüvvəyə minən 713 avrodan 780 avroya qaldırdı. 2019-cu ilin fevral ayında 650 avro olan minimum əmək haqqı təxminən 4 il ərzində 130 avro artıb.
Digər tərəfdən, təxminən 200.000 nəfərin işsizlik müavinəti aprelin 1-də 438 avrodan 479 avroya yüksəldilib.
İspaniya
İspaniyadakı həmkarlar ittifaqları, yüksək inflyasiya, artan qiymətlər nəticəsində ən böyük problemi "alış-veriş səbətini doldurmaq, yüksək ödənişlər ödəmək və kirayə və ya kredit borclarını ödəməyə çalışmaq" olan işçilər üçün bu 1 May Əmək və Həmrəylik Günündə "maaş artımı tələb etdi.
Ölkənin iki ən böyük həmkarlar ittifaqı - Ümumi İşçilər İttifaqı (ÜGT) və Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası (HİK) qiymətlərin aşağı salınması, maaşların artırılması və mənfəətin bölüşdürülməsi şüarı ilə nümayişlər keçirir.
İspaniyadakı son rəsmi məlumata görə, 2023-cü ilin mart ayına olan məlumata görə, ölkədə 3 milyon 128 min insan işsizdir.
Nərgiz Liftiyeva,
Sitat.info