Suriyanın yeni administrasiyası bəzi dövlətlərdən həm bilavasitə törətdikləri qanunsuz əməllərə, həm də nəzarəti altında olan silahlı qrupların pozuntularına görə beynəlxalq hüquq çərçivəsində təzminat tələb edəcək.
Belə ki, 2011-ci ildə Suriyada başlayan vətəndaş müharibəsində Bəşər Əsəd rejimi azadlıq tələbləri ilə başlayan xalq hərəkatlarını zorakılıq yolu ilə yatırmağa çalışarkən, rejimi dəstəkləyən bəzi ölkələr Suriyaya göndərdikləri nizami ordular və milislər vasitəsilə birbaşa olaraq müharibəyə müdaxilə edərək yaşayış məntəqələrində böyük dağıntılara səbəb oldu.
Rejim ordusua birbaşa dəstək verən dövlətlər milyonlarla insanın yaşayış sahələrini dağıdıblar. Suriyanın ən böyük yaşayış məntəqələri, xüsusilə Dəməşq, Hələb, Həma, Homs, İdlib və Deyr əz-Zor şəhərləri mülki əhalinin bölgədən çıxarılması üçün havadan və qurudan güclü bombardmanlara məruz qaldı.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Beynəlxalq Hüquq Komissiyası (BHK) tərəfindən 2001-ci ildə qəbul edilmiş Beynəlxalq Qanunsuz Hərəkətlərə görə Dövlətlərin Məsuliyyəti (ARSIWA) haqqında Maddələr dövlətlərin öz qanunsuz hərəkətləri nəticəsində dəyən zərərləri tam şəkildə ödəməlidirlər.
ARSIWA-nın 16-cı maddəsinə əsasən, dövlət ona bilavasitə dəyən və ya digər dövlətlərlə birlikdə ona dəyən zərərə məruz qaldıqda, o, pozuntuya görə cavabdeh olan dövlətdən cavabdehlik tələb etmək hüququna malikdir.
BHK-nın nizamnaməsinə əsasən, silahlı qrupların qanunsuz hərəkətlərinin birbaşa dövlət tərəfindən törədilməsinə ehtiyac yoxdur, onun göstərişi və ya nəzarəti ilə fəaliyyət göstərən şəxslərin və qrupların hərəkətləri də müdaxilə edən dövlətə aid edilə bilər.
Əsasnamənin 36-cı maddəsi məsul dövlətin kompensasiya öhdəliyini tənzimləyir. Müvafiq olaraq, beynəlxalq hüquqa zidd hərəkətə yol vermiş dövlət, bərpa yolu ilə ödənilə bilməyən zərəri ödəməyə borcludur.
Müvafiq olaraq, Suriya ARSIWA-nın 42-ci maddəsinə uyğun olaraq dövlətlərin və onların orqanlarının, habelə onların göstərişi, göstərişi və ya nəzarəti altında olan şəxslər və ya qrupların öz ərazisində pozuntulara səbəb olan hərəkətlərinə görə digər dövlətlərin məsuliyyətini onların üzərinə qoya bilər.
Səid,
Sitat.info