Tehranda qətlə yetirilən HƏMAS lideri İsmayıl Haniyə kimdir?

11:10 31 İyul 2024

29 yanvar 1963-cü ildə Qəzzada Şati Qaçqınlar Düşərgəsində tarixi Fələstin ərazisindəki Əsqalan (Aşkelon) şəhərindən köç etmək məcburiyyətində qalan fələstinli bir ailənin övladı olaraq dünyaya gəlib. Haniyə universiteti bitirdiyi 1987-ci ildə bir qrup fələstinli müsəlman ziyalı və fəal Şeyx Əhməd Yasinin rəhbərliyi altında Həmas təşkilatını qurdu. Müsəlman Qardaşlar Təşkilatının (İxvan) bir qolu olan hərəkatda iştirak edənlər arasında Haniyə də var idi.

1989-cu ildə   HƏMAS üzvü olduğu səbəbi ilə həbs edilən Haniyə 1992-ci ildə azad edilmiş və 415 digər İslami Cihad və Həmas üzvü ilə birlikdə İsrail tərəfindən Cənubi Livana sürgün edilmiş və növbəti il ​​Qəzzəyə qayıtmışdı. 

Ömrü boyu müqavimətdə iştirak edən biri kimi döyüşkən şəxsiyyəti ilə seçilən Haniyə "HƏMAS-a məsul olmaq" ittihamı ilə 1987-ci ildə 18 gün, 1988-ci ildə 6 ay, 1989-cu ildə 3 il həbsxanada saxlanılmışdı.

HƏMAS lideri Şeyx Yasin 1997-ci ildə İsrail həbsxanasından çıxanda Haniyə onun ən yaxın köməkçilərindən birinə çevrildi. Haniyə 1999-2004-cü illərdə Həmas lideri Şeyx Yasinin qərargah rəisi vəzifəsində çalışıb.

Həmas lideri Haniyə 2006-cı ilin oktyabrında Qəzzada öz karvanına hücumdan və 2007-ci ilin mayında İsrailin evinə raket hücumundan sağ çıxıb. Haniyə həmçinin bəyanatlar verib ki, əgər İsrail fələstinlilərə qarşı zorakılıq və zülmə son qoysa, zorakı müqavimət tərzindən əl çəkə bilər.

Fələstinin baş naziri oldu
Haniyə həmçinin HƏMAS lideri Xalid Məşəlin Dəməşqdə sürgündə olması səbəbindən Fələstin Qanunvericilik Şurasına seçkilərdə HƏMAS-ın kampaniyasına rəhbərlik edib. Fələstin parlamentindəki 132 yerdən 76-nı qazanaraq HƏMAS seçkidə qalib gəlib. Haniyə 2006-cı il fevralın 16-da HƏMAS-ın baş nazirliyə namizədi elan edilib.

Fələstin prezidenti Mahmud Abbas hökuməti qurmaq tapşırığını HƏMAS-a verib. O vaxta qədər Fələstini idarə edən Fəth hərəkatı ilə həftələrdir davam edən koalisiya danışıqları nəticəsiz qaldıqdan sonra Haniyə HƏMAS üzvləri və texnokratlardan ibarət kabinet elan edərək hökumət qurur. 

ABŞ və İsrailin müqavimətinə baxmayaraq, Haniyənin baş nazir vəzifəsi fevralın 19-da Fələstin prezidenti Mahmud Abbas tərəfindən təsdiqlənib.

2007-ci ilin iyununda Qəzza zolağında HƏMAS və FƏTH arasında münaqişələr pik həddə çatdıqda, Haniyə Fələstin prezidenti Abbas tərəfindən baş nazir vəzifəsindən azad edilir.

HƏMAS Siyasi Bürosunun rəhbəri oldu
Haniyə 2017-ci ilin mayında HƏMAS-ın Siyasi Bürosunun rəhbəri vəzifəsinə keçirilən seçkidə ilk dəfə Xalid Məşəlin yerinə seçilib.

HƏMAS-ın Ümumi Şurası 2021-2025-ci illər üçün siyasi büro rəhbərinin adını müəyyən etmək üçün avqustun 1-də toplanıb. HƏMAS-ın hər 4 ildən bir gizli keçirdiyi bu seçkilərdə Haniyə ikinci dəfə Siyasi Büro rəhbəri oldu.

1980-ci illərdən hərəkatın bir hissəsi olan Haniyə son bir neçə ildə Qətərdə mühacirətdə yaşayır.

İsrail ordusu onun ailəsini hədəfə alıb
İsrailin 10 noyabr 2023-cü ildə Qəzza şəhərində köçkünlərin yaşadığı məktəbi hədəf alması nəticəsində Haniyənin nəvələrindən biri həyatını itirib.

İsrail ordusu aprelin 10-da Qəzza şəhərinin qərbindəki Əl-Şati Qaçqınlar Düşərgəsinin sakinləri və yaxınları ilə Fitr bayramını qeyd etməyə gedən Həmas Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyənin ailəsinin çoxlu üzvünün olduğu maşını hədəfə alıb. Hücumda 3 oğlu və 4 nəvəsini itirən Haniyə ölüm xəbərini alan kimi "Allahdan gəldik, Allaha dönəcəyik" deyib.

"Övladlarının Qəzzanı tərk etmədiyini, Qüdsün və Məscidül-Əqsanın azad edilməsi üçün canlarını fəda etdiyini" deyən Haniyə bu sözləri ilə yadda qalıb: "Övladlarım Qəzzada qaldılar, Qəzzanı tərk etmədilər. Bütün xalqımız böyük bədəl ödəyir. Onların övladlarının qanı axırsa, mən də onlardan biriyəm. Biz İsrailə deyirik ki, dağıntıdan, qırğından və dağıntıdan əl çəkməsə, danışıqlar masasına oturmayacağıq. Oğullarımın qanı Qəzzada şəhid olan insanlarımızın qanından qiymətli deyil. Mənim ailəmin 60-a yaxın üzvü müharibədə şəhid olub, onların bizim xalqla heç bir fərqi yoxdur. İtkilərimiz nə qədər böyük olsa da, İsrailin şantajına boyun əyməyəcəyik, güzəştə getməyəcəyik”.

Ramazan bayramında İsrail ordusunun təşkil etdiyi hücumda yaralanan Haniyənin nəvəsi Mələk Haniyə də müalicə olunduğu xəstəxanada dünyasını dəyişib.

Hücumlarda Qəzza şəhərinin qərbində yerləşən Sahil Qaçqınlar Düşərgəsində Haniyənin evi də bombalanıb.

Qeyd edək ki, Haniyənin 13 övladı olub. 

İranın yeni prezidenti Məsud Pezeşkiyanın andiçmə mərasimində iştirak etmək üçün Tehrana gedən Haniyə öz iqamətgahında qətlə yetirilib.

Nərgiz,

Sitat.info



Xəbər xətti