Dünyada təxminən 1,3 milyard insan siqaret çəkir. Bu faktor tütünü qarşısı alına bilən xəstəliklər və həyat üçün təhlükə yaradan səbəblər arasında ön sıraya qoyur. Hər il dünyada təxminən 5 milyon insan siqaretlə bağlı xəstəliklərdən ölür. Siqaret xroniki xəstəliklərə səbəb olur. Siqaret vərdiş deyil, bir maddə asılılığı olaraq təyin olunur.
SİTAT.İNFO xəbər verir ki, Dr. Sinem İlaz 31 May Dünyada Tütünsüz Gün öncəsi siqareti tərgitməyin yolları haqqında məlumat verib.
Siqaretin hər dozası zərərlidir. Tərkibində bədənin hər bir hissəsinə zərər verən minlərlə kimyəvi maddə var. Asılılıq yaratma effektinə malikdir. Təşviqedici reklam və tanıtım taktikası ilə dünyanın ən güclü sənayesi tərəfindən satılır. Bu, təkcə istifadəçiyə deyil, həm də məruz qalanlara zərər verir. İstehsalçı tərəfindən tövsiyə edildiyi kimi istifadə edildikdə istifadəçini öldürür. Beyində norepinefrin və dopaminin səviyyəsini artıraraq stimullaşdırıcı, eyforik və xoş təsir bağışlayır. Siqareti tərgitmə üsuluna görə, birdən-birə buraxanlar üçün müvəffəqiyyət nisbəti 80%, azaldaraq siqareti buraxanlar üçün isə 6% təşkil edir. Siqareti azaldaraq deyil, qəfil tərk etməlisiniz. Siqaret çəkənlərin 67%-i siqareti atmaq istəyir. Məlum olub ki, gündə 10-dan az siqaret çəkənlərin siqareti buraxmaq istəyi aparılan araşdırmalara görə daha azdır.
Müalicənin bir çox növləri var, yetər ki, tərgitmək istəyin!
Davranış terapiyası, eləcə də dərman müalicəsi siqareti tərgitməkdə mühüm yer tutur:
- tərgitmək qorxusunu silin.
- tərgitmək simptomları haqqında məlumat əldə edin.
- Bilin ki, adətən siqareti tərgitdikdən bir neçə saat sonra istək başlayır və 2-3 gün ərzində pik həddə çatır.
- Bilin ki, simptomların çoxu 2-4 həftə ərzində yox olacaq.
- Həkimin təklif etdiyi mübarizə strategiyalarını anlayın və tətbiq edin.
Siqareti köməksiz atmaq ən az təsirli üsuldur!
Dərman seçimlərinə nikotin əvəzedici terapiya (NRT) və həb müalicəsi daxildir.
Nikotin əvəzedici terapiya (NRT) - Siqaretdəki nikotinin bir hissəsi əvəz olunur. Nikotinin yavaş, lakin tədricən sərbəst buraxılması daha az asılılıq yaradır. Bu simptomları azaltmağa kömək edir. Bu, saf Nikotinin sərbəst buraxılmasına səbəb olur. Siqaret tüstüsünün tərkibində qatran və zəhərli qazlar yoxdur. O, bantlar, saqqız, burun spreyi, ağız spreyi, dil üstü tablet, dilaltı (mikro) tablet və ya lozenj şəklində mövcuddur. Hazırda ölkəmizdə ancaq lent və saqqız formaları mövcuddur.
nikotin lent;
- Siqaretə olan həvəsi azaldır
. - Siqaret çəkənin məmnunluq hissini azaldır.
- Başlamadan əvvəl siqareti buraxmaq lazımdır
- Hər gün eyni vaxtda başqa yerə yeni lent qoyulmalı və köhnəsi çıxarılmalıdır.
- Dəridə qızartı və ya səpgilər olduqda xəstə həkimə məlumat verməlidir.
- Üzərkən və ya çimərkən yerində qala bilər. Düşərsə, yenisi əlavə olunur.
nikotin saqqızları;
- Siqaret çəkməyə qəfil və şiddətli istəkləri olanlarda xüsusilə təsirlidir
- Saatda bir dəfədən çox qəbul edilməməlidir
Nikotin əvəzedici terapiyanın (NRT) istifadəsi siqareti tərgitmə sürətini iki dəfə artırır. Nikotin əvəzedici terapiya siqaretdən daha təhlükəsizdir. Siqaret tüstüsünün tərkibindəki toksinlər olmadan nikotini təmin edir. Xərçəngə səbəb olduğu sübut edilməmişdir. KOAH-ın inkişafında heç bir rolu yoxdur.
Bupropion - dərman terapiyasıdır. Bupropionun istifadəsi siqareti tərgitmə sürətini iki dəfə artırır. Əsasən antidepresandır, tez-tez siqareti tərgitmə müalicəsində istifadə olunur. Beyindəki sinir uclarına təsir edir. Siqareti dayandırmağa kömək təsiri antidepresan təsirindən az deyil. Bupropion, nikotin əvəzedici terapiya ilə birlikdə tətbiq edildikdə, dayandırıldıqdan sonra çəki artımını azaltmağa kömək edir.
Siqareti tərgidərkən ilk gün ehtiyat tədbirləri:
- Evinizdəki bütün siqaretləri yığışdırın.
- Külqabınızı, alışqanınızı və kibritinizi atın
- Paltarınızın cibində, şkafınızda və ya avtomobilinizdə siqaret axtarın və ondan qurtulun.
- İş yerinizdə bütün siqaretləri, külqabıları və alışqanları atdığınızdan əmin olun.
- Özünüzlə yaxşı davranın. İstədiyiniz yeməyi yeyin. Filmə baxın. Uzun müddət duş qəbul edin. Beyninizi siqaretdən yayındıracaq şeylər edin.
- Dostlarınıza, ailənizə və iş yoldaşlarınıza siqareti buraxdığınızı deyin.
- Siqareti tərgitməyin səbəblərini yenidən nəzərdən keçirin.
Siqareti tərgitməyə kim kömək edəcək? Siqareti atmaqla özünüzü necə mükafatlandıracaqsınız? Siqaret çəkmək əvəzinə nə edəcəksiz?
Siqareti tərgitmək üçün...
- Özünüz üçün bir gün təyin edin və qərarlı olun. Gecikməyin
- Ətrafınızda sizə siqareti xatırladan əşyaları aradan qaldırın.
- Siqareti tərgitməyin səbəblərini yazın və onu özünüzlə saxlayın.
- Bu prosesdə yaxınlarınızdan dəstək istəyin.
- Kilo almamaq üçün çoxlu gəzintilər edin və yüksək kalorili qəlyanaltılardan uzaq durun
Lamiyə Xəqani
SİTAT.İNFO